"Przemyśl heeft prachtige schermtradities. Het is hoog tijd om ze weer op te pakken!", zegt Jan Skwarczyński.

Jan Skwarczyński, geboren op 13 juni 1945 in Niżankowice (nu Oekraïne), bouwkundig ingenieur, gepensioneerd docent beroepsopleidingen aan het inmiddels opgeheven schoolcomplex in Przemyśl, schermer, schermtrainer, sportactivist, gemeenteraadslid van Przemyśl voor de tweede en derde termijn.

Waarom raakte je geïnteresseerd in schermen?

"Dankzij de familietraditie. Mijn vader, Władysław, vocht tijdens de Eerste Wereldoorlog in het Oostenrijks-Hongaarse leger in de Karpatenveldtocht. Hij raakte gewond en werd door de Russen gevangengenomen in Kolomyia. De Russen dachten dat hij dood was en gooiden hem op een vuilnisbelt. Hij vertoonde echter tekenen van leven in de vuilnisbelt. Vrienden van mijn vader, uit Niżankowice, brachten hem naar het kamphospitaal. Dankzij hen overleefde hij. De broer van mijn vader, Jan Skwarczyński, was lid van de Sokół-groep in Niżankowice. Hij raakte gewond aan zijn been en de zus van mijn vader werd met haar kleine kind naar Siberië gestuurd omdat ze trouwde met een soldaat die in 1920 had gevochten in de verdedigingsoorlog tegen de bolsjewieken. Hij wist te ontsnappen, maar zij en haar kind niet. Schermen in het leger in die tijd ging ook gepaard met bajonetten. Ik ben dus opgegroeid met de traditie van de Poolse wapens, vandaar mijn interesse in deze sport."

Wanneer begon jouw sportieve schermavontuur in Przemyśl?

"In 1975 richtte ik de schermafdeling van de Przemyśl "Budowlanka" club op en leidde deze tot 1980. De Polonia Przemyśl club ondersteunde me met materiaal nadat de schermafdeling was opgeheven. In de jaren 60, als student aan de bouwschool in Rzeszów, vertegenwoordigde ik Stal Rzeszów met sabel en floret. Ik werd geselecteerd voor het schermteam van het woiwodschap Rzeszów vóór de Poolse kampioenschappen van 1964. Stanisław Cielecki en zijn vrouw, vertegenwoordigers van Polonia Przemyśl, zaten ook in het team. Later werden er ook sterke schermafdelingen opgericht in Jarosław, Przeworsk en Lubaczów. Na mijn afstuderen trainde ik bij Legia Warschau tijdens mijn militaire dienst. Na mijn terugkeer in Przemyśl nam ik een baan aan, eerst bij het Gemeentelijk Bouw- en Renovatiebedrijf, en vervolgens bij de Rzeszów Industrial Construction Association." Leuk weetje: als manager heb ik toezicht gehouden op de bouw van de Sanwil Coated Fabrics-fabriek in Przemyśl. Schermen heeft me echter altijd nauw aan het hart gelegen. Daarom ben ik, toen de kans zich voordeed, teruggekeerd naar het schermen als coach. Het is de moeite waard om te onthouden: Przemyśl was de thuisbasis van het Nationaal Schermtrainingscentrum in de Przemyśl Sporthal. De beste Poolse schermers trainden hier, waaronder Wojciech Zabłocki, Jerzy Pawłowski, Egon Franke en Ryszard Parulski – allemaal wereldkampioenen en olympisch medaillewinnaars.

En nu, na vele jaren, droomt u er weer van om een schermafdeling in Przemyśl op te richten?

"Ik zet me in voor de oprichting van een schermafdeling in Przemyśl, passend bij de rijke traditie van de stad. Door samenwerking tussen MKS Polonia, het gemeentehuis van Przemyśl en basisscholen en middelbare scholen. Ik heb dit al met het gemeentehuis besproken. Ik ben gevraagd een pilot-trainingsprogramma voor kinderen en jongeren op te zetten."

Schermen is een elitaire en dure sport. Denk je dat het idee kans van slagen heeft in een stad die kampt met aanhoudende financiële tekorten?

Natuurlijk. Op de basisschool kan de training zonder wapens of uitrusting plaatsvinden, dus de kosten zouden beperkt zijn. In dit stadium zou het meer gaan om de algehele ontwikkeling van kinderen en jongeren. Het leren van basisschermtechnieken en -reacties. Ik denk aan groep vier tot en met acht. Op de middelbare school kunnen geïnteresseerden worden ondersteund door de club, de gemeente, sponsors en natuurlijk ouders.

Ik hoor een enorme betrokkenheid in je stem. Waarom is dit zo belangrijk voor je?

Zoals ik al zei, schermen zit al sinds mijn vroege jeugd in mijn bloed, toen ik naar familieverhalen luisterde. Het is ook een geweldige leerschool voor karaktervorming en nobele competitie, met duidelijke regels. Voor jongeren kan het een geweldige ontsnapping zijn aan computers en mobiele telefoons. Het is een kans om hun passie te vinden en relaties op te bouwen met leeftijdsgenoten. Bovendien is het, met Przemyśls rijke schermtraditie, gewoon de moeite waard om ernaar terug te keren.

Bedankt voor het interview.

Artur Wilgucki